Banoy

BANOY

mawawalâ na raw ang Pilipinong banoy

sa loob ng limampu o walumpung taon

o kaya'y pagitan ng nasabing panahon

nakababahala na ang ulat na iyon

kung agilang Pinoy na'y tuluyang nawalâ

pinabayaan ba ang ispesyi ng bansâ

tulad ba ng dinasour nang ito'y nawalâ

o tayong tao mismo ang mga maysalà

nakahihinayang pag nawala ang limbas

sa sariling kultura't pabula ng pantas

magiging kwento na lang ba ng nakalipas

itong agilang Pinoy sa kwento't palabas

tatlong daan siyamnapu't dalawang pares

na lang ang naiiwan, panaho'y kaybilis

maalagaan pa ba silang walang mintis

upang populasyon nila'y di numinipis

- gregoriovbituinjr.

09.07.2025

* ulat mulâ sa kawing na: https://www.facebook.com/share/p/1GaoFZ1NrR/ 

The country’s national bird might get extinct in the next 50 to 80 years, an official of the Philippine Eagle Foundation (PEF) said.

In an interview with MindaNews Thursday, PEF director for operations Jayson C. Ibañez said that based on their Population Viability Analysis workshop conducted this week, certain factors indicate the possibility of the extinction of the Philippine Eagle.

Based on the PEF’s latest study published in 2023, there are only 392 remaining pairs of the raptor left in the wild.

via MindaNews https://ift.tt/cYDBjfJ 

Ang maiaalay sa mundo

ANG MAIAALAY SA MUNDO

iyon lang ang maiaalay ko sa mundo

ang ibigay yaring buhay para sa kapwa

at maitayo ang lipunang makatao

at patas sa pagkilos nating sama-sama

sasakahin natin ang mga kabukiran

talbos, gulay at palay ay ating itanim

pinakakain ng pesante''y buong bayan

ngunit sila pa'y api't mistulang alipin

suriin ang lipunan at sistemang bulok

oligarkiya, trapo't dinastiya'y bakit

sa kapangyarihan ay gahaman at hayok

kaylupit pa nila sa mga maliliit

marapat lang nagpapakatao ang lahat

at ipagtanggol din ang dignidad na taglay 

kaya sa pagkilos sa masa'y nakalantad

sa mundong ito'y inalay na yaring buhay

- gregoriovbituinjr.

09.07.2025

* litratong kuha sa bayan ng Balayan, lalawigan ng Batangas

Ingat sa daan

INGAT SA DAAN

naglalakad nang tulala madalas

buti't sa disgrasya'y nakaiiwas

at alisto pa rin sa nilalandas

sa pupuntaha'y di nakalalampas

tulala man itong abang makatâ

pagkat mahal na asawa'y nawalâ

lakad ng lakad, at kathâ ng kathâ

buti't sa daan, di nasusungabâ

kahit sa diskusyon, tulalâ minsan

diwa'y nawawalâ sa talakayan;

bilin sa tulalâ: ingat sa daan

baka madapâ, agad masugatan

buti't ang makata'y di naliligaw

sa baku-bako pa'y nakalalaktaw

sabit sa dyip, buti't di nakabitaw

kundi'y sariling mundo'y magugunaw

- gregoriovbituinjr.

09.07.2025

Maligayang ika-79 na kaarawan po, Inay

MALIGAYANG IKA-79 NA KAARAWAN PO, INAY

pinaaabot ko'y taospusong pagbati 

sa ikapitumpu't siyam na kaarawan

ng aking inang tunay na kapuri-puri

dahil sa patnubay sa aming kanyang anak

mabuhay ka, Inay, at kami'y napanuto

na talagang ginabayan kami sa buhay

na iyong pagmamahal ay di naglalaho

upang kami'y mapunta sa magandang lagay

maraming salamat po sa pagpapalaki

lalo sa aming anim na magkakapatid

at mga apo mong maipagmamalaki

na pawang karangalan ang inihahatid

muli, pagbati'y maligayang kaarawan

sa inyo, nawa'y manatili pong malusog

ang inyong pangangatawan, puso't isipan

at lubos na pagmamahal ang aming handog

- gregoriovbituinjr.

09.06.2025    

Tularan si Eurytus, hindi si Aristodemus

TULARAN SI EURYTUS, HINDI SI ARISTODEMUS

dalawang Spartan ang pinauwi

ni Haring Leonidas ng Sparta

parehong sakit sa mata ang sanhi

na baka makasamâ sa opensa

tatlong daang mandirigmang Spartan

yaong paroroon sa Thermopylae

dalawa'y kabilang sa tatlong daan

subalit pinauwi silang tunay

umalis silang dalawa subalit

bumalik sa digmaan si Eurytus

napaslang sa digma, nagpakasakit

ngunit umuwi si Aristodemus

tinawag na duwag, di kinausap

ng kapwa Spartan, nakakahiya

sa kasaysayan, di naburang ganap

ang sinapit, dangal niya'y nawala

kaya bilang aktibistang Spartan

magandang halimbawa si Eurytus

maysakit man tayo'y ating tularan

hanggang mamatay, nakibakang lubos

- gregoriovbituinjr.

09.05.2025

* litrato mula sa google

Ang nasusulat sa bato

ANG NASUSULAT SA BATO

"Nothing is written in stone."?

ikako naman, mayroon

lapida ba'y anong layon?

di ba't batong marmol iyon?

isa iyong parikalâ

o irony, ang salitâ

na winika ng matandâ

sa bato nasulat pa ngâ

di pa naukit ang gayon

marahil noong panahon

nina Zeus at Poseidon

wala pang sibilisasyon

anong kahulugan nire?

sa masa'y anong mensahe?

wala nga bang permanente?

o sa sitwasyon depende?

- gregoriovbituinjr.

09.05.2025

* larawan mula sa google

DPWH Contractor, gahaman daw?

DPWH CONTRACTOR, GAHAMAN DAW?

nagpatama na naman si Kimpoy

salita'y walang paligoy-ligoy

pag pamilyang gahaman sa pera

ano raw ang tawag sa kanila?

DPWH Contractor po

aba'y kaygalang ng bata, may 'po'

batid sa Barangay Mambubulgar

ang kalokohan kaya nang-asar

ibig sabihin, na kahit bata

na danas din marahil ang baha

na pondo sa proyektong flood control

ay bayan talaga ang binudol

kawawang bayan kong walang alam

kung di nagbaha'y di malalaman

dapat lang imbestigahan ito

maysala'y parusahang totoo

- gregoriovbituinjr.

09.05.2025

* komiks mula sa pahayagang Bulgar, Setyembre 2, 2025, p.4

Pribatisasyon ng NAIA, Tutulan

PRIBATISASYON NG NAIA, TUTULAN

sa NAIA, kayraming bagong fees

nagsimula sa surot at ipis

isinapribado nang kaybilis

naririyan ang parking fees,

terminal fees, airport fees.

take-off fees, landing fees.

lighting fees, utility fees.

rental fees, service fees.

at marami pang iba't ibang fees

pasahero'y magtitiis

sa mga nagtaasang fees

ay, nakapaghihinagpis

kaya maitatanong mo

at mapapaisip dito

bakit ginawang negosyo

ang pampublikong serbisyo

panawagan sa kapitalista

aba'y dapat n'yo lang itigil na

ang pribatisasyon ng NAIA

na sa masa'y kaysakit sa bulsa

ang panawagan natin sa masa

magkapitbisig at magkaisa

tutulan, pribatisasyon ng NAIA

baguhin ang bulok na sistema

- gregoriovbituinjr.

09.04.2025

* salamat sa kumuha ng litrato

Kukukup kop, kukukop

KUKUKUP KOP, KUKUKOP

sino kayang kukupkop

sa tulad nilang dahop

yaon bang mananakop

na ang ugali'y hayop

kukukup kop, kukukop

sakaling masalikop

ng mga manunupsop

tayo ba'y pasasakop

kukukup kop, kukukop

sabaw ay hinihigop

ng makatang masinop

sa mangga'y nagtatalop

kukukup kop, kukukop

kung ako ba'y matutop

ng tusong mananakop

ito ba'y naaangkop

- gregoriovbituinjr.

09.03.2025

* larawan mula sa app na Word Connect

Kung ako'y tumumba

KUNG AKO'Y TUMUMBA

kung ako'y tumumba

sa tama ng bala

ang hiling ko sana

ako'y mabuhay pa

sana'y maabot ko

pa'y edad na gusto:

ang pitumpu't pito

o walumpu't walo

kayrami pang tula

kwento at pabula

ang nais makatha

para sa dalita

kayrami pang dagli

at kwentong maikli

ang akda kong mithi

kahit puso'y sawi

- gregoriovbituinjr.

09.03.2025

* litratong kuha ng makatang gala sa EDSA cor. Quezon Avenue, QC

Minsan, dagat ang pagsusulat ng sanaysay

MINSAN, DAGAT ANG PAGSUSULAT NG SANAYSAY

minsan, dagat ang pagsusulat ng sanaysay

lalo't sa sariling karanasan binatay

malalim at mapanglaw pag iyong nanilay

basta't pag iyong binasa'y di mauumay

ang sanaysay nga ba'y madali lang sulatin?

oo, kung sa sarili mong danas nanggaling

kung anong nababatid mo'y iyong akdain

anong nasa isip mo'y isalaysay lang din

tulad ng awit ng ibon sa himpapawid

tulad din ng pag-awit ng mga kuliglig

isulat mo lamang ang iyong nababatid

sa tanghaling tapat man o gabing malamig

malupit ay tanggalan ng sungay at buntot

pati trapong sa flood control ay nangurakot

pati oligarkiyang pawang mapag-imbot

na sa pakikipagkapwa man ay maramot

ay, sangkatutak ang paksang maisusulat

kahit isulat mo'y samutsaring alamat

kathain mo rin anumang maisusumbat

sa mga trapong sa bayan ay nagkakalat

- gregoriovbituinjr.

09.03.2025

* litrato mula sa app na Word Connect

Sabaw at talbos ng kamote

SABAW AT TALBOS NG KAMOTE

sabaw at talbos ng kamote

ang hapunan ko ngayong gabi

sa puso raw ito'y mabuti

sa kanser ay panlaban pati

nakakatulong sa digestion

at naglalaman din ng iron

na mabuti raw sa produksyon

ng red blood cells ang mga iyon

kaysarap din ng sabaw nito

lalagukin ang isang baso

napapalusog pati buto

ramdam kong ito'y epektibo

nakagagaan sa paggalaw

bukod sa masarap na sabaw

talbos pa nito'y isasawsaw

sa bagoong, di ka aayaw

di ako nagkanin, ito lang

at nakabubusog din naman

pampalakas na ng katawan

pampalusog pa ng isipan

- gregoriovbituinjr.

09.02.2025

Umamin daw ang aso?

UMAMIN DAW ANG ASO?

ang aso ay magaling na bantay

tatahol pag may iba sa bahay

ang aso'y mahusay ring alalay

pag tumahol, di ka mapalagay

bakit ba umaming siya'y aso

ng isang batikang pulitiko

sakaling mangagat naman ito

baka magkarabis kang totoo

kaya sa aso'y laging mag-ingat

at iwasan ang kanilang kagat

aso mang umamin at nanumbat

baka galis pa'y kanyang ikalat

ingat sa aso, ingat sa rabis

baka kagat nito'y di matiis

garapata pa'y dapat matiris

pag tumahol, agad kang umalis

- gregoriovbituinjr.

09.02.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Setyembre 2, 2025, p.1 at p.5

Ang Setyembre Dos sa kasaysayan

ANG SETYEMBRE DOS SA KASAYSAYAN

ang Setyembre Dos sa kasaysayan:

pormal na ang pagsuko ng Japan

at ang Ikalawang Daigdigang

Digmaa'y tuluyang nawakasan

namatay ang bayani ng Byetnam

at unang pangulong si Ho Chi Minh

nakaligtas sa nasunog na jet

ang naging presidente ng U.S.

may isang daang O.F.W. 

ang napauwi galing Kuwait

na tumakas sa kanilang amo

na kondisyon sa trabaho'y pangit

kayrami nang namatay sa dengue

anang ulat ng Department of Health

ulat na ito'y sadyang kaytindi

sa namatayan ay anong kaysakit

limang daan ang sa Iloilo

tatlong daang katao sa Bicol

at pitumpu naman mula sa Cebu

ay, nakamamatay iyang lamok

nadagdag pa sa mga balita

C.D. bidyo't Jose Pidal acoount

at may pahabol pang kasabihan:

huwag bukas kung kaya na ngayon

- gregoriovbituinjr.

09.02.2025

* mga datos mula sa pahayagang Pang-Masa, p.4

Sa muling pagninilay

SA MULING PAGNINILAY

mabuti nang tumumba't mamatay

kaysa wala nang silbi sa buhay

sa isip ko'y gumugulong tunay

itong gulong na plat niring buhay

narito't naglilingkod ng sadya

sa uring manggagawa at dukha

sa kabila ng hibik at luha

nang aking asawa ay mawala

paano babayaran ang utang

na milyon-milyon ay di ko alam

sakit sa ulong di napaparam

ang sarili ko na'y inuuyam

pagpapatiwakal ba ang sagot?

kung katiwasa'y di maabot?

paano lulusutan ang gusot?

ang kalutasan sana'y masambot

- gregoriovbituinjr.

09.02.2025

Lipunang malaya't matinô

LIPUNANG MALAYA'T MATINÔ

pangarap ko'y malaya't matinong lipunan

umiiral ay patas at makatarungan

na walang api't pinagsasamantalahan

ng dinastiya, oligarkiya't gahaman

pangarap ko'y lipunang matino't malayà

kung saan walang trapo't burgesyang kuhilà

sa anumang pakikibaka'y laging handâ

kumikilos kasama ng obrero't dukhâ

pangarap ko'y lipunang malaya't matinô

na lahat ng lahi't bansa'y nagkakasundô

umiiral ay di pagkaganid sa gintô

kundi pakikipagkapwa sa buong mundô

lipunang matino't malaya ang pangarap

na makamit na bawat isa'y lumilingap

sa kanyang kapwa, kaya tayo na'y magsikap

na abutin ang kaytayog mang alapaap

- gregoriovbituinjr.

09.02.2025

Nais ko'y ukit na maso sa lapida

NAIS KO'Y UKIT NA MASO SA LAPIDA

sakaling mamatay / ang makatang kapos

ayoko ng daop / na palad o kurus

kundi yaong masong / gamit ng busabos

nang sistemang bulok / ay buwaging lubos

hindi natin batid / kailan babagsak

ang katawang lupa / sa putik o lusak

sakaling ibaon / saanpamang lambak

sa lapida'y nais / na ito'y itatak:

"narito'y makatâ / ng obrero't dukhâ

tagapagtaguyod / ng sariling wikà

tibak na Ispartan / sa puso at diwà

sistema'y palitan / ang inaadhikà

panay ang pagtulâ / kahit makulimlim

sa masa'y nagsilbi / ng tapat at lalim

sa dumaan dito't / sumilong sa lilim

nagpapasalamat / siya ng taimtim"

- gregoriovbituinjr.

09.01.2025

* larawan ay dinisenyo ng makatang galâ

Sina Alyssa Valdez at Alex Eala

SINA ALYSSA VALDEZ AT ALEX EALA

sina Alyssa Valdez at Alex Eala

dalawang batikan, atletang Pilipina

tennis si Alex at volleyball si Alyssa

sila'y tunay na kahanga-hangang atleta

minsan, sa bidyo lang sila napapanood

reel, pesbuk, YouTube, doon ako nakatanghod

sila'y tatalon, hahampas, mapapaluhod

pawang matatatag, matitibay ang tuhod

sa isports, kaylaki ng ambag nilang tunay

ipinakita nila ang talino't husay

masasabi ko'y Mabuhay sila! MABUHAY!

ang paabot ko'y taospusong pagpupugay!

ngalan nila sa kasaysayan na'y naukit

mga atletang nasa pagitan man ng net

ay makikitang may ngiti, di nagsusungit

mababait, ngunit sa arena'y kaylupit

- gregoriovbituinjr.

09.01.2025

* litrato mula sa ABS-CBN News fb page 

Bansa ng 7,641 kapuluan

BANSA NG 7,641 KAPULUAN

mula pitong libo, isang daan at pitong isla

ang kapuluan sa ating bansa'y nadagdagan pa

pitong libo, animnaraan, apatnapu't isa

ayon sa bagong datos na nakalap ng NAMRIA

si Charlene Gonzales ay agad naalala natin

noong sa Miss Universe pageant siya ay tanungin

Ilan ang isla sa Pilipinas, na sinagot din

ng tanong, "High tide or low tide?" ang sagot ba'y kaygaling?

dagdag na limang daan, tatlumpu't apat na pulô

kapag taog ba o high tide ay agad naglalahò?

buti't mga bagong isla'y natukoy, naiturò

ng NAMRIA, bilang ng mga pulô na'y nabuô

limang daan tatlumpu't apat na pulo'y nasaan?

sa satellite images doon natin malalaman

nais kong marating ang mga bagong islang iyan

upang sa sanaysay, kwento't tula'y mailarawan

- gregoriovbituinjr.

09.01.2025

* ulat at litrato mula sa kawing na: https://www.facebook.com/share/1FrewfMduj/ 

* NAMRIA - National Mapping and Resource Information Authority, sentrong ahensya sa Pilipinas hinggil sa pagmamapa ng mga lupa sa bansa

Kung may humanitarian mission sa Palestine

KUNG MAY HUMANITARIAN MISSION SA PALESTINE

kung may humanitarian mission sa Palestine

nais kong maging boluntaryo sa gawain

pagkat ito'y tunay na dakilang tungkulin

ng bawat isang nagpapakatao man din

isang gawain tungo sa kapayapaan

sa rehiyong niluray ng mga digmaan

isang adhikain tungo sa kalayaan

ng mga Palestinong dapat lang tulungan

tulad ng dalitang inagawan ng lupa

pati pinagsasamantalahang manggagawa

karapatan nila'y ipaglalabang sadya

tulad din ng Palestinong tigib ng luha

ay, kayrami na nilang namatay sa gutom

kaya kung doon may humanitarian mission

ang magboluntaryo ako'y isa kong layon

itutula ko rin ang lagay nila roon

- gregoriovbituinjr.

09.01.2025

* ulat at litrato mula sa fb page ng Middle East Monitor sa kawing  na:

https://www.facebook.com/share/p/1EkgMNpVWB/ 

Gawain tuwina

GAWAIN TUWINA

ang pagsusulat at pagbabasa

ang madalas kong gawin tuwina

pagbabasa'y bisyo ko talaga

gabi, hapon, tanghali, umaga

binabasa'y samutsaring aklat

sa bawat pahinang nabubuklat

dito'y kayrami kong nauungkat

kayraming paksang nabubulatlat

tuwina'y dito ko binubuhos

ang panahon bagamat hikahos

pag maghapong trabaho'y natapos

libro nama'y babasahing lubos

kakatha ng tula bawat araw

kahit kagubatan ko'y mapanglaw

pag may lumitaw sa balintataw

ang pluma kong tangan na'y hahataw

magsusulat ng kwento't sanaysay

dama man ay saya, dusa, lumbay

mga tagong paksa'y binubuhay

upang sa masa'y maisalaysay

- gregoriovbituinjr.

09.01.2025

* larawan mula sa google