Ang tabletang tinawag na YBC 7289

Ang tabletang tinawag na YBC 7289

natagpuan noon ang isang putik na tableta

na likha noong unang panahon sa Babilonya

pinaniniwalaang tabletang ito'y gawa pa

ng estudyanteng mula sa timog Mesopotamia

ang parisukat nito'y may dalawang diyagonal

at tatak na dalawang numerong seksagesimal

una umano'y may aproksimasyong numerikal

habang sinusuri ko, ako'y napapatigagal

malalagay raw sa palad ng isang estudyante

ang tabletang itong ganoon lamang daw kalaki

ito nga'y "greatest known computational accuracy"

noong unang panahon, ganito nila sinabi

may kinalaman pa raw ito sa square root of two

na makikita rin daw sa tabletang may ugnay dito

inaral daw nina Neugebauer at Sachs ito

pati ni Ptolemy na Griyegong matematiko

ito ngayon ay nasa "Yale Babylonian Collection"

na diumano'y donasyon ni J. P. Morgan doon

ito'y "pair of numbers with geometric interpretation"

na ayon kina David Fowler at Eleanor Robson

matematikang Babylonia'y magandang aralin

bagamat ako'y nahihirapan pang unawain

subalit dapat ko itong suriin at aralin

upang itong matematika'y maitula ko rin

- gregbituinjr.

06.09.2020

Pinaghalawan: 

https://tl.wikipedia.org/wiki/Matematika

https://www.maa.org/press/periodicals/convergence/the-best-known-old-babylonian-tablet

Namulot ng tae ng hayop upang gawing pataba

namulot din ako ng tae ng hayop sa labas
upang gawing pataba sa tanim na nagpuprutas
di ba't wasto itong gawin, mabaho man ang etsas
pataba na sa lupa, may problema pang nalutas

kaya ang mga tulad ko'y wala nang diri-diri
hakutin ang tae upang tinanim ang magwagi
ako'y simpleng masa lamang, di naman ako hari
na sinilang nang may kutsarang pilak, nandidiri

sa kalaunan ay lalago na rin ang pananim
na kung namumulaklak ito'y tiyak masisimsim
na pag namunga ito'y kaysarap kahit maasim
na mawawala rin naman ang anumang panimdim

kaya sige lang, tae'y hakutin, gawing pataba
nakatulong ka pa sa kalikasang namumutla
wala nang diri-diri upang tumaba ng lupa
basta't mamunga ang puno ng sangkaterbang suha

- gregbituinjr.

Sa akin, ang pagkain na'y para lang gasolina

sa akin, ang pagkain na'y para lang gasolina
kailangan mo na lang ito upang lumakas ka
tumikim pa ng ibang putahe'y di na masaya
basta kung ano ang nandyan, iyon ang kainin na

patakaran ko na lang sa ulam ay murang presyo
at di kung masarapan ba ako sa lutong ito
medyo matabang, o maanghang man, kakainin ko
upang matapos na't magawa ang ibang proyekto

huwag mo na akong tanungin anong kakainin
kung tuyo ang mura, iyon ang aking uulamin
kung may talbos sa paligid, iyon ang lalagain
basta anong kaya ng bulsa, iyon ang lutuin

kahit araw-araw akong adobong porkchop, ayos lang
araw-gabi mang tuyong hawot o kangkong, okay lang
basta mabusog, ito na ang bagong patakaran
kumain upang may panggasolina ang katawan

- gregbituinjr.

Ang bagong normal ay mas lumala pa kaysa dati

ang bagong normal ay mas lumala pa kaysa dati
pag tatlong beses kumain ay masasabing swerte
dalawang beses na lang kami kung kumain dine
gulay, itlog, tuyo, noodles, mura lang, walang karne

tanong nga sa akin, nakakain ba ang prinsipyo?
mahirap kumain kung walang prinsipyo, sagot ko
mahirap lunukin ang binalato lang sa iyo
dahil lang naawa lalo na't wala namang sweldo

bakit di raw magpaalipin sa kapitalista?
nang kahit paano'y malimusan ako ng pera
sa isip: nabubuhay ba ako dahil sa kwarta?
kahit labag na sa prinsipyo bilang aktibista?

sige, susubukan kong mag-aplay sa pagawaan
ngunit pagmumulat ay tungkuling di maiwasan
pag may nakita akong paglabag sa karapatan
aba'y tutulong ako't di magbubulag-bulagan

karapatan ng manggagawa'y ituturo roon
kung kinakailangan, tayuan sila ng unyon
pag-aralan din ang lipunang umiiral ngayon
at ituro sa manggagawa ang kanilang misyon

ipaunawa rin ang sinasabing bagong normal
na malaki ang naging epekto sa mundo't asal
na buhay ng marami'y lumala't naging marawal
pagnilayan din ang trabaho't buhay na may dangal

lipunan at karapatan ay dapat unawain
pagkapitbisig ng manggagawa'y itaguyod din
ito lamang ang isa sa niyakap kong tungkulin
na dapat gampanan pagkat marangal ang layunin

- gregbituinjr.

Puna't patama

sa kanyang ang ugali'y kapara ng naptalina
walang magawa sa buhay, lahat na'y pinupuna
wala rin daw namang trabaho akong aktibista
bakit ayaw raw paalipin sa kapitalista

awit ni Freddie Aguilar ay mahilig kantahin
mag-ingat daw sa manloloko'y bukambibig na rin
tama naman, awit ni Freddie'y may tamang layunin
ngunit kakilala ko'y may pinatatamaan din

gumawa raw ng sulat upang manghingi ng pera
ang taong inilarawan ni Ka Freddie sa kanta
may sakit daw ang anak na dapat daw magamot na
subalit taong iyon ay sa kabaret nagpunta

nabisto siya ni Ka Freddie't natulala ito
iinom upang problema'y malimutan daw nito
kaya sa awit, ang sabi nga, "mag-iingat kayo"
sa modus nilang ganito't "baka kayo'y maloko"

isang kakilala'y inuulit yaong awitin
wala raw trabaho kaya ganito ang gawain
anya'y pabigat lang daw, mukhang patama sa akin
dahil ako'y walang sahod, paano raw kakain

manunulat na tibak kasi akong di magalit
masipag mang pultaym, walang kita, pulos pasakit
kaya gayon-gayon na lamang siya kung manlait
ngunit di ako tulad ng sinasabi sa awit

ngunit dahil walang sahod, sa akin ang patama
nais kong umalis pag ganito lagi ang gawa
nais kong takasan ang makakati niyang dila
subalit tiis-tiis, sarili'y pinapayapa

- gregbituinjr.

Pagsilab ng pinagkayasan

aking tinipon ang pinagkayasan ng kawayan
baka magamit pa't di tinapon sa basurahan
kawayang kinayas upang haligi ng kulungan
ng manok at mga anak niyang aalagaan

ang pinagkayasan ay maaaring pagsilabin
sa gabing parang katol upang lamok ay patayin
o magsilayo sa amin, mahirap nang kagatin
kami't magkadengge'y tiyak magastos pang gamutin

dapat sa umaga'y walisin ang kuta ng lamok
habang nasa isip, maraming bata ang nalugmok
sa dengge't marami rin ang nangamatay sa turok
malaman lang ang pangyayaring ito'y di malunok

kaya mumunting pinagkayasan ay tinipon ko
at magamit sa gabing lamok ang kahalubilo
nagbabakasakaling sila'y mawalang totoo
nang di magkasakit ang aking pamilyang narito

- gregbituinjr.

Ang pagkauhaw ng mga sisiw

sisiw ay pinagmasdam ko sa kanilang pag-inom
nauuhaw, kaya uminom ng tubig o danum
at bukod sa uhaw, marahil sila rin ay gutom
nakatutuwang tingnan habang ang bibig ko'y tikom

unti-unti kong binibidyo ang kanilang buhay
habang sa araw at gabi ako'y nakasubaybay
upang masulat ang paglaki ng mga inakay
na ngayon ay umiinom at kumakaing sabay

ilang beses ko rin naman silang nalitratuhan
at itinula rin ang kanilang bagong tahanan
sila'y mga manok lang ngunit may buhay din naman
at minulan ng sangkahig, sangtukang kasabihan

nawa'y magsilaki silang kumpletong labing-isa
sa mabuting pangangalaga ng kanilang ina
wala sanang mamatay na isa man sa kanila
kaya pakainin ng pampalaki't pampagana

- gregbituinjr.

Pag masakit ang tiyan

huwag mong gibain ang pinto, may tao't may tae
na sabi ko sa nangalampag na isang babae
natawa na lamang siya't paumanhin ang sabi
tinanggap ko namang agad ang kanyang pagsosori

sa isip-isip ko'y marahil masakit ang tiyan
baka lumabas na ang kumukulo nitong laman
ang tiyan pag kumulo'y pilipit din ang katawan
tila ba ang kubeta'y kanlungan ng kaligtasan

mabuti't dalawa ang kubeta, dalawang pinto
tigisang inidoro pag ikaw ay nasiphayo
naroon sa trono ang ginhawa pag nakaupo
pag nailabas ang dapat, sakit na'y maglalaho

nadama mong naibsan ka ng tambak na problema
bilin ko, huwag gibain ang pinto ng kubeta
aralin mo rin ang katawan mo't anatomiya
upang pag sumakit ang tiyan ay di mag-apura

- gregbituinjr.

Mas nais ko pang balikan itong matematika

mas nais ko pang balikan itong matematika
kaysa manood pa sa balitang nakakasuka
pulos karahasan, pulos patayan, walang kwenta
ilipat na lang iyang tsanel, wala na bang iba?

pulos trapo, manyanita, kawalang katarungan
nasaan ang pangarap na hustisyang panlipunan?
sa mga ulat, laging tagilid ang mamamayan
pati karapatang magsalita'y nais pigilan

kaya pag oras na ng balita't sila'y nanood
aalis na ako't ayokong doon nakatanghod
mas nais ko pang itong mukha'y sa aklat isubsob
sa matematika, pagbalik-aral ay marubdob

ang aldyebra't trigonometriya'y parang sudoku
geometriya ni Euclid ay dapat intindido
baka makapagturo pag nagagap muli ito
o baka makasulat ng teoryang panibago

paano unawain ang Riemann hypothesis?
na sinasabi nilang "one of maths's greatest mysteries"
paano tatagalugin ang simbolo sa Ingles?
ang jensen polynomial ba'y iba't walang kaparis?

sa tula'y paano mga ito ilalarawan
sinimulan noon ang blog na "usapang sipnayan"
sipnayan daw ang sa matematika'y katawagan
saliksik, sanaysay ko't tula'y dito ang lagakan

- gregbituinjr.
06.07.2020

Patuloy akong maglilingkod bilang aktibista

patuloy akong maglilingkod bilang aktibista
bagamat pinagtuunan din ang matematika
ika nga sa chess, kombinasyon ay estratehiya
kasabihan naman sa bilyar, isa-isa muna

subalit kailangang gawin anong nararapat
lalo't nagbabalik-aral din habang nagmumulat
bakasakaling may matanaw na pag-asang sukat
at mapasakan din ang nakitang anumang lamat

prinsipyong tangan ay patuloy kong iparirinig
sa panahon man ng kapayapaan o ligalig
dapat pa ring magsulat ng mga balita't tindig
at sanaysay o tulang sa puso'y nakakaantig

bilang aktibista'y patuloy akong maglilingkod
sa uring manggagawa't masang sa hirap hilahod
tutula't tututol, sa kapital ay di luluhod
pagkat ako'y aktibista hanggang sa aking puntod

- gregbituinjr.
06.07.2020

Pagsalubong kay Haring Araw

Pagsalubong kay Haring Araw

aba'y kay-aga kong sinalubong si Haring Araw
gayong umaga na'y damang-dama pa rin ang ginaw
ano kayang uulamin, ako kaya'y mag-ihaw
ng talong, habang humihigop ng malasang sabaw

tinutula ko ang damdamin sa aking diwata
na naririto't laging kasama kong minumutya
nagtataka siya't bakit lagi akong tulala
gayong siya'y sinasamba kong diyosang dakila

ang inulam ko lang kanina'y kamatis at tuyo
pagkat hinihintay ko ang masarap niyang luto
pag nagutom ako'y tila ba mata'y lumalabo
ngunit biglang lumakas nang luto niya'y hinango

sinusubukan kong tulain ang mga pormula
sa matematikang pag binalikan nga'y kayganda
kaya di na lang sudoku ang lalaruin, sinta
kundi magbabalik-aral din sa matematika

- gregbituinjr.
06.07.2020

Aldyebra sa panahon ng kwarantina

Aldyebra sa panahon ng kwarantina

habang nagninilay sa panahon ng kwarantina

aking binalikan ang natutunan sa aldyebra

isa lang sa kayraming paksa sa matematika

bakit nga ba kinakailangan ito ng masa?

bakit ba pinag-aaralan ang mga ekwasyon?

ang simpleng aritmetika ba'y di pa sapat ngayon?

elementarya pa lang ay natuto ng adisyon

pati na subtraksyon, multiplikasyon at dibisyon

noong sekundarya nang aldyebra na'y natutunan

batayang pormula o padron ay pinag-aralan

pag numerong may panaklong, multiplikasyon iyan

pag may pahilis na guhit, ito'y dibisyon naman

kaysa aritmetika, aldyebra'y mas komplikado

subalit pag inaral, madali lang pala ito

matututong suriin ang samutsaring numero

paglutas sa problema, lohika, may padron ito

halimbawa, bibili ka sa tindahan ng kape

para sa limang katao, ang bawat isa'y syete

pesos, ang ambag nilang pera'y limampu at kinse

pesos, ano ang ekwasyon, paano mo nasabi?

ang ekwasyon:

limang tao x P7 kape = P65 kabuuang pera minus sukli

5(7)=65-x

x+5(7)=65

x=65-[5(7)]

x=65-35

x=30

magkano naman ang sukli pag nakabili ka na?

tama ba ang sukli mo't di nagkulang ang tindera?

ngunit di mo ibibigay ang animnapu't lima

kundi ang tindera'y susuklian lang ang singkwenta

kaya aldyebra't lohika'y ganyan kaimportante

na sa ating pamumuhay ay tunay na may silbi

balikan na ang aldyebra't iba't ibang diskarte

sapagkat ito nga'y may pakinabang na malaki

- gregbituinjr.

Bakit notbuk pa'y dala sa kubeta?

tanong ng pamangkin ko, bakit notbuk pa'y dala ko?
sa loob ng kubeta gayong maliligo ako
sagot ko, baka may maisip, isulat na ito
panahon din ng pagkatha ang pag-upo sa trono

binasa ko sa kanya ang tula ko sa pagkusot
na sa sinumang babasa'y di ko ipagdaramot
marahil ganyan talaga ang utak ko kalikot
kumakatha sa anumang sitwasyon sa palibot

kahit umaandar ang dyip, kwaderno't pluma'y handa
upang isulat yaong biglang pumasok sa diwa
sa L.R.T. man, barko o eroplano'y kakatha
sa anumang lugar, ang pluma ko'y magsasalita

ganyan nga, na kahit sa kubeta'y dala ang notbuk
upang uriratin ang mga dinanas at dagok
upang usisain bakit may mga di maarok
upang isulat ang samutsaring laman ng tuktok

- gregbituinjr.