Lunes, Enero 31, 2022

Kaplastikan

KAPLASTIKAN

"A single piece of plastic can kill sea turtles. 
WE ARE SORRY. NEVER AGAIN."
- ayon sa isang billboard advertisement

nabasa ko sa kartelera o billboard ang ulat
na sadyang nakakabahala ang balitang sukat
di ko sukat akalain yaong nakagugulat
na sa kagagawan ng tao'y nangyari ang lahat

balita iyong pag nabasa mo'y kahindik-hindik
namatay ang pawikan nang makakain ng plastik
dahil sa ating basura, mata nito'y tumirik
akala'y pagkain ang plastik, lagim na'y nahasik

umiiral sa lipunan ay pawang kaplastikan
sapagkat paligid ay ginagawang basurahan
sa tahanan, labas ng bahay, opis, karagatan
tuluyan nang napariwara ang kapaligiran

lumahok ako noon sa paggawa ng ekobrik
bilang aking tugon sa mga binasurang plastik
sa laot ay laksang upos, prinoyekto'y yosibrik
mga proyektong pakiramdam ko'y kasabik-sabik

na sa kalikasan, dama mo'y nakakatulong ka
upang maibsan ang plastik at upos na basura
na kahit mag-isa lang ay may ginagawa pala
paano pa kung taumbayan ang magtulungan na

- gregoriovbituinjr.
01.31.2022

* litratong kuha ng makatang gala habang nakasakay sa isang bus carousel

Ang sorbetero

ANG SORBETERO

anong sipag maglako sa gitna ng kainitan
ng mamang sorbeterong talagang masikap naman
upang makapawi ng pagod ng binebentahan
upang makabawi sa mga pinagkagastusan

upang sa pamilya'y may pangtustos at may pangkain
upang kinabukasan ng bata'y paghandaan din
matumal man ang benta'y may umaga pang parating
sa katanghaliang tapat, kumikitang magaling

ice cream na iba't ibang flavor ang inilalako
may mangga, may niyog, tila sarap niyon ay luho
ang tamis niyon nga'y nakakawala ng siphayo
nakapapawi rin ng nadaramang pagkahapo

sa init, bumili ako ng ice cream na matamis
na nilagay sa tinapay, kinain kong kaybilis
habang ang mga kasama'y di na rin nakatiis
matapos ang pagkilos, bumili rin ng sorbetes

mabuti't naroon ang sorbetero sa lansangan
lalo na't wala roong natatanaw na tindahan
tila sinagip kami sa gutom at alinsangan
salamat sa mamang sorbetero't siya'y nariyan

- gregoriovbituinjr.
01.31.2022

Linggo, Enero 30, 2022

Pagsisilbi

PAGSISILBI

"Serve the people", kasabihang tibak
noong kolehiyo'y nakahatak
din sa akin kaya napasabak
upang labanan ang mapangyurak

"Paglingkuran ang masa", anila
itayo'y makataong sistema
kaya patuloy na makibaka
at kamtin ang asam na hustisya

kaya tayo'y nagsisilbing tapat
sa bayan kaya sa lupa'y lapat
ang pangarap nating di man sapat
ay handang gawin anong marapat

para sa inaping mamamayan
para sa pinagsamantalahan
para sa obrero't kababayan
para sa dukhang nahihirapan

babaguhin ang sistemang bulok
patatalsikin ang trapong bugok
paglilingkod yaong naaarok
at dukha'y ilalagay sa tuktok

- gregoriovbituinjr.
01.30.2022

Isang hapon

ISANG HAPON

kalangitan ay kaylinaw
kita mong bughaw na bughaw
tila iyong natatanaw
ang kahalagahang litaw

may kabutihan ang tao
kahit pulos sakripisyo
na daanan man ng bagyo
di bibitaw sa prinsipyo

kayputi ng alapaap
tila ba dangal ay ganap
buhay man ay naghihirap
may kasama sa pangarap

marapat ay ating gawin
halina't tayo'y maghain
ng masarap na layunin
at bagong mundo'y buuin

di tayo dapat mabaon
sa mabigat na kahapon
dalhin nating mahinahon
ang nagniningas mang layon

- gregoriovbituinjr.
01.30.2022

Sabado, Enero 29, 2022

Puno

PUNO

kailangan nating pinuno'y sa puno'y may puso
na naiisip ding ang puno'y di dapat maglaho
na dapat mga ito'y nakatanim, nakatayo
upang bundok at gubat ay di makalbo't gumuho

halina't tamasahin ang kanyang lilim at lihim
lalo't puno'y nagbibigay ng bungang makakain
nagbibigay rin ng sariwang hangin at oxygen
pananggalang sa baha, tubig nito'y sisipsipin

di ba'y kaysaya ng daigdig na maraming puno
kaysa lupaing walang puno't tila ba naglaho
matiwasay ang bansang may makataong pinuno
na prinsipyo'y makamasa't di alipin ng tubo

tara, sa maraming dako puno'y itanim natin
upang pag-iinit lalo ng mundo'y apulahin
mga kagubatan ay protektahan, palaguin
upang buhay at daigdig ay tuluyang sagipin

- gregoriovbituinjr.
01.29.2022

Biyernes, Enero 28, 2022

Ang Klima, ang COP 26 at ang Reforestasyon

ANG KLIMA, ANG COP 26 AT ANG REFORESTASYON
Saliksik, sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

"Halina't magtanim tayo ng puno." Matagal ko nang naririnig ito. Noong nasa kolehiyo pa ako'y may nagyayaya nang mag-tree planting kami. Pag umuuwi ako ng lalawigan ay kayraming puno sa tabing bahay. Subalit maraming isyu ang kaakibat ng mga punong ito, tulad ng isyu ng illegal logging na nagdulot ng pagkaputol ng mga puno.

Sa Two Towers ng Lord of the Ring series ay nagwala at lumaban ang mga puno nang makita nilang pinagpuputol ang mga kapwa nila puno. Ang eksenang ito sa Lord of the Rings ay klasiko at kinagiliwan ng mga environmentalist.

At ngayon ay naging usap-usapan ang mga puno, lalo na ang reporestasyon, sa gitna ng mga pandaigdigang talakayan, tulad ng COP 26 o 26th Conference of Parties on Climate Change.

Ayon sa website ng International Union for Conservation of Nature (IUCN), na may 1,400 kasaping samahan at may input ng mahigit 18,000 eksperto: "Binibigyang-diin ng Glasgow COP26 Declaration on Forests and Land use, na inendorso ng 141 na bansa, ang pangangailangan para sa mga pagbabagong hakbang upang dalhin ang mundo sa isang napapanatili at nakakaangkop na landas sa paggamit ng lupa - hindi mapaghihiwalay na pinagbubuklod ang mga kagubatan at nilulutas ang pagbabago ng klima. (The Glasgow COP26 Declaration on Forests and Land use, endorsed by 141 countries, stresses the need for transformative steps to move the world onto a sustainable and resilient land-use path – inextricably tying forests and the fight against climate change.)

Mayroon na ring tinatawag na Glasgow COP26 Declaration on Forest and Land Use, kung saan ang mga lider mula sa 141 bansa na nagtayang itigil at bawiin ang pagkawala ng kagubatan at pagkasira ng lupa sa pagsapit ng 2030 sa pamamagitan ng pagpapalakas ng kanilang mga pagsisikap na pangalagaan at ibalik ang mga kagubatan at iba pang ekosistemang terestiyal at pabilisin ang kanilang pagpapanumbalik.

Ang mahalaga pa, muling pinagtibay ng nasabing Deklarasyon ang isang agaran at pinataas na pinansiyal na pagtataya para sa mga kagubatan na nakita sa ilang mga pinansyal na anunsyo na ginawa noong COP26 na nagkakahalaga ng $19 bilyon sa pampubliko at pribadong pondo, tulad ng sa Congo Basin, kasama ng mga katutubo. at mga lokal na komunidad, sa mga lugar ng kagubatan, agrikultura at kalakalan ng kalakal, na nakatuon sa mga regenerative na sistema ng pagkain, at sa pamamagitan ng Just Rural Transition, bukod sa marami pang iba.

Sa BBC News, ang balita'y pinamagatang "COP26: World leaders promise to end deforestation by 2030". Aba, maganda ito kung gayon. Nangako rin ang mga pamahalaan ng 28 bansa na alisin ang deporestasyon sa pandaigdigang kalakalan ng pagkain at iba pang produktong pang-agrikultura tulad ng palm oil, soya at cocoa. Ang mga industriyang ito ay nagtutulak sa pagkawala ng kagubatan sa pamamagitan ng pagputol ng mga puno upang magkaroon ng espasyo para sa mga hayop na manginain ng mga hayop o mga pananim na lumago.

Mahigit sa 30 sa mga pinakamalaking kumpanya sa pananalapi sa mundo - kabilang ang Aviva, Schroders at Axa - ay nangako rin na tatapusin ang pamumuhunan sa mga aktibidad na nauugnay sa deporestasyon. At isang £1.1bn na pondo ang itatatag upang protektahan ang pangalawang pinakamalaking tropikal na rainforest sa mundo - sa Congo Basin.

Ayon naman sa ulat ng World Resources Institute, pinagtibay ng mga bansang lumagda sa Glasgow Declaration ang kahalagahan ng lahat ng kagubatan sa paglilimita sa global warming sa 1.5 degrees C (2.7 degrees F), pag-angkop sa mga epekto ng pagbabago ng klima, at pagpapanatili ng malusog na mga serbisyo sa ecosystem. Sumang-ayon sila na sama-samang "itigil at baligtarin ang pagkawala ng kagubatan at pagkasira ng lupain sa 2030 habang naghahatid ng napapanatiling pag-unlad at nagsusulong ng isang inklusibong pagbabago sa kanayunan," nang hindi sinasabi nang eksakto kung ano ang kanilang gagawin upang makamit ang layuning ito.

Sana nga'y matupad na ang mga ito, ang muling pagbuhay sa mga kagubatan, at huwag ituring na business-as-usual lamang ang mga ito, na laway lang ito, kundi gawin talaga ang kanilang mga pangakong ito para sa ikabubuti ng klima at ng sangkatauhan.

Nakagagalak ang mga iminungkahing plano upang limitahan ang deporestasyon, partikular ang laki ng pagpopondo, at ang mga pangunahing bansa na sumusuporta sa pangako. Maganda ring tingnan ang pagpapalakas sa papel ng mga katutubo sa pagprotekta sa kagubatan. Ipinakita ng mga pag-aaral na ang pagprotekta sa mga karapatan ng mga katutubong pamayanan ay isa sa mga pinakamahusay na paraan ng pagliligtas sa kagubatan.

ANG KAGUBATAN AT ANG KLIMA

malaki pala ang papel ng mga kagubatan
upang pag-init ng mundo'y talagang malabanan
lalo't nagkaisa ang mga bansa at samahan
na nagsitaya sa pandaigdigang talakayan

nang klima'y di tuluyang mag-init, sila'y nangako
ng reporestasyon, maraming bansa'y nagkasundo  
kinilala rin ang papel ng mga katutubo
na gubat ay protektahan, di tuluyang maglaho

marami ring nangakong popondohan ang proyekto
subalit utang ba ito, anong klase ang pondo
ang mundo'y winawasak na nga ng kapitalismo
sana mga plano'y may bahid ng pagpakatao

tutulong ako upang mga puno'y maitanim
pag-iinit pang lalo ng mundo'y di na maatim
pag lumampas na sa 1.5. karima-rimarim
ang sasapitin, ang point-of-no-return na'y kaylagim

tara, sa pagtatanim ng puno tayo'y magtulong
upang buhayin muli ang kagubatang karugtong
ng ating buhay at hininga, ang plano'y isulong
upang mundo'y buhayin, di magmistulang kabaong

- gregoriovbituinjr.
01.28.2022

Mga pinaghalawan: 
litrato mula sa google
https://news.mongabay.com/2021/11/cop26-work-with-nature-in-forest-restoration-says-respected-journalist/
https://www.weforum.org/agenda/2021/11/3-reasons-why-forests-must-play-a-leading-role-at-cop26/
https://insideclimatenews.org/news/09112021/cop26-forests-climate-change/
https://www.reforestaction.com/en/blog/cop-26-forestry-issues-heart-climate-discussions
https://www.bbc.com/news/science-environment-59088498
https://www.iucn.org/news/forests/202112/what-cop26-does-forests-and-what-look-2022
https://www.wri.org/insights/what-cop26-means-forests-climate

Huwebes, Enero 27, 2022

Pagkatha

PAGKATHA

wala mang magbasa o makinig
sa kinatha kong kaibig-ibig
ang katawan ko'y di manginginig
kahit nasa landas ng ligalig

ganyan ko ituring ang pagkatha
mailabas lang ang nasa diwa
di ko damang nababalewala
kahit naritong nakatulala

wala mang makinig o magbasa
sa mga tula kong walang lasa
buod ay mananamnam din nila
malalasahan din pag binasa

tinta man sa papel ay kumalat
mukhang balewala man ang lahat
masaya na akong makasulat
habang pinaghihilom ang sugat

- gregoriovbituinjr.
01.27.2022

Selfie

SELFIE

noon, aayaw-ayaw mag-selfie 
pagkat di raw kasi mapakali
bakit ngayon ay paselfie-selfie?
gwapo na ba'ng tingin sa sarili

kung ano-ano na'y naiisip
buti't hininga'y di nagsisikip
may problema kayang halukipkip?
o sa mundo'y tila naiinip?

o baka naroon lang sa lungga?
ginagawa'y lagi nang kumatha
ang pluma'y nagkakalat ng dagta
sa papel ng sangkaterbang tula

o isa lang itong kabaliwan
ng isang makatang di uliran
hinahagilap lagi kung saan
ang mga katagang di malaman

aba'y mayroon na kasing selpon
may kamera na sa loob niyon
nire-record ko lang ang kahapon
at baka ubanin na paglaon

nagkakataon lang may kasama
sa likod, may advertisement pala
noon nga'y bihirang magpakuha
at ngayon na lang nang may kamera

- gregoriovbituinjr.
01.27.2022

Miyerkules, Enero 26, 2022

Paglisan

PAGLISAN

"He who has gone, so we but cherish his memory, abides with us, more potent, nay, more present than the living man."
— Antoine de Saint Éxupéry

ililibing lang ba sa limot ang mga kataga
ng wala sa toreng garing na mga manunula
hindi, kaya marapat lamang sila'y malathala
lalo ang pinagsikapang tula nilang kinatha

mga tinta man ay nagmistulang luha sa papel
taludtod ma'y humahagulgol ay di nagtataksil
tahimik man ang makata'y lubha namang matabil
dahil sa mga obra niyang walang makapigil

pagkat di mamamatay ang kanyang obra maestra
na tulad ni Balagtas na may Florante at Laura
katha ng makatang Benigno Ramos, Abadilla,
Collantes, Teo Baylen, Huseng Batute't iba pa

ang makata'y lumabas man sa pintuan ng buhay
at mga nagmamahal ay sinakbibi ng lumbay
mga naiwan niyang akda'y pamana't patnubay
sa sunod na salinlahi'y matuturing na gabay

mabuhay kayo, makata ng bayang tinubuan
ako'y nagpupugay sa inyo, higit kaninuman
nais ko lang sabihin, isang tagay naman diyan
at sa ating pagtula, halina't magtalakayan

- gregoriovbituinjr.
01.26.2022

Magkaibang hustisya

MAGKAIBANG HUSTISYA

"At ang hustisya ay para lang sa mayaman."
- mula sa awiting Tatsulok ng grupong Buklod

bigla akong nakakatha ng isang kawikaan
kung ano ang katarungan doon sa aming bayan:
"pinipiit ang matandang lublob sa karukhaan
kinaaawaan ang mayamang makasalanan"

ganyan ang nangyari sa balita ngayong Enero
matandang edad otsenta'y agad nakalaboso
nang nagnakaw umano ng manggang may sampung kilo
habang donyang guilty sa graft ay malayang totoo

dito nga'y kitang-kita ang magkaibang hustisya
ibang hustisya sa dukha, iba ang sa may pera
na katotohanang tatak ng bulok na sistema
kaya tama lang ang pasya kong maging aktibista

na adhikang wakasan ang pribadong pag-aari
na layuning ibagsak ang burgesyang naghahari
na misyong durugin ang mapang-api, hari't pari
na hangad ay itayo ang lipunang walang uri

ang nangyaring ito'y isang tunay na halimbawa 
na dapat mabatid ng masa't mayoryang dalita
magkaisang baguhin ang sistemang walanghiya
at lipunang makatao'y maitayo ng dukha

- gregoriovbituinjr.
01.26.2022

Angkas

ANGKAS

madalas, inaangkasan lang natin ang patawa
ng kaibigang kalog o ng simpleng kakilala
basta huwag 'below-the-belt' o nakasisira na
sa ating pagkatao o sa dignidad ng kapwa

maraming riding-in-tandem ang gumawa ng krimen
ang angkas ang madalas bumira't siyang asasin
dapat may katarungan at mahuli ang salarin
hustisyang panlipunan ang marapat pairalin

manggagawa ang motor ng pambansang ekonomya
sapagkat di uunlad ang bansa kung wala sila
di lamang sila simpleng angkas sa kapitalista
sila na ang nagmomotor, sila pa ang makina

minsan, sa kanyang motorsiklo ako'y angkas agad
nang marating namin ang pupuntahang aktibidad
nang isyung pangmasa'y malinaw naming mailahad
nang kabulukan ng sistema'y aming mailantad

- gregoriovbituinjr.
01.26.2022

Martes, Enero 25, 2022

Sino si Isaac Asimov?

SINO SI ISAAC ASIMOV?
Maikling saliksik, sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

“In life, unlike chess, the game continues after checkmate.”
― Isaac Asimov

May mangilan-ngilan din akong nabiling aklat ng kilalang awtor na si Isaac Asimov. Bata pa ako'y nakikita ko na ang kanyang mga aklat sa mga tinatambayan kong bookstore. Isa siyang kwentistang nasa genre ng agham, o sa ibang salita ay science fiction writer.

Subalit sino nga ba si Isaac Asimov at bakit kinagigiliwan ang kanyang mga akda ng iba't ibang tao sa buong mundo?

Si Isaac Asimov ay isang manunulat na Ruso-Amerikano. Pareho sila ng kurso ng ate kong panganay - biochemistry. Guro rin ng biochemistry si Asimov. Isa siya sa itinuturing na "Big Three" science fiction writers, kasama sina Robert A. Heinlein at Arthur C. Clarke. Isinilang siya noong Enero  2, 1920 sa Petrovichi, Russian SFSR, at namatay noong Abril 6, 1992 sa Manhattan, New York City, sa Amerika.

Nakabili na ako noon ng ilan niyang mga kwentong agham. Ang iba'y nasa hiraman at ilan ang nasa akin pa. Tulad ng nobela niyang The Caves of Steel na nabili ko sa BookEnds sa Lungsod ng Baguio noong Nobyembre 12, 2021, sa halagang P120.00, nasa 270 pahina, at ang aklat niya ng labimpitong sanaysay na The Relativity of Wrong, na nabili ko sa BookSale noong Oktubre 26, 2020, sa halagang P50.00, nasa 240 pahina.

Nag-aral siya sa Columbia University, nakamit ang kanyang Bachelor of Science degree, at natanggap ang kanyang PhD sa chemistry noong 1948. Nagtuturo siya ng biochemistry sa Boston University School of Medicine hanggang 1958, nang mag-pultaym siya sa pagsusulat.

Nagsimula siyang magsulat ng science fiction sa edad labing-isa. Nalathala ang kanyang unang maikling kwento noong 1938. Ang kanyang aklat ng science fiction na Pebble in the Sky ay inilathala ng Doubleday noong 1950. Hanggang sa patuloy siyang nagsulat ng iba't ibang paksa, tulad ng math, physics, at may 365 aklat siyang nailathala. Nakatanggap siya ng maraming honorary degrees at writing awards, tulad ng isang espesyal na award na kinikilala ang kanyang Foundation trilogy bilang "The Best All-Time Science Fiction Series". At kinilala rin siya ng Science Fiction Writers of America bilang Grandmaster of Science Fiction.

Dahil isa siya sa paborito kong manunulat, inalayan ko siya ng munting tula:

ISAAC ASIMOV, IDOLONG MANUNULAT

isa sa Big Three ng science fiction writers ang turing
kay Isaac Asimov, manunulat na kaygaling
sa kaibang panahon niya tayo nakarating
tulad ng kwento niyang robot ang ating kapiling

isa sa awtor na binabasa ko tuwing gabi
pagkat ang kanyang mga akda'y nakabibighani
manunulat na, propesor pa ng biochemistry
kaya kabisado ng may-akda ang sinasabi

nabasa ko na siya sa bookstore bata pa ako
tungkol sa teknolohiya't agham ang mga kwento
three laws of robotics ay sinulat niyang totoo
si Isaac Asimov, manunulat kong idolo

sinusubukan ko ring magsulat hinggil sa agham
ngunit dapat kong magbasa ng aklat at panayam
bakasakaling maisulat ang kwento kong asam
at magbigay-aliw sa madla't problema'y maparam

mabuhay ka! pagpupugay! Sir Isaac Asimov
pagkat kung magsulat ka'y talaga namang marubdob
binabasa ka, robot man ang sa mundo'y lumusob
taospusong pasalamat mula sa aking loob

- gregoriovbituinjr.
01.25.2022

Mga pinaghalawan:
About the Author, mula sa aklat na The Cave of Steel ni Isaac Asimov, p. 269
About the Author, mula sa aklat na The Relativity of Wrong ni Isaac Asimov, p. 239 
https://lithub.com/what-to-make-of-isaac-asimov-sci-fi-giant-and-dirty-old-man/
https://www.goodreads.com/author/show/16667.Isaac_Asimov
https://www.nature.com/articles/d41586-020-00176-4
https://www.britannica.com/biography/Isaac-Asimov

Painting

PAINTING

pinagmasdan ko ang painting ng buong kalunsuran
nakakapangamba ang polusyon sa mamamayan
buti kung ito'y maging luntiang kapaligiran
ngunit ang tanong ay paano ito sisimulan

mahangin, sariwa ang hangin sa tuktok na iyon
dahil may bahagi ng lungsod na mapuno roon
kung may disiplina sa basura't sasakyan ngayon
makakaalpas sa usok na dulot ay polusyon

titigan at pagnilayan ang litrato sa kwadro
painting ba iyong larawan ng ating pagkatao
pagkat ang bumubuo ng lungsod ay tao, tayo
kaya dapat lang alagaan ang tahanang mundo

mapapangalagaan lang ito kung may pag-ibig
sa kapwa, sa kauri, sangkatauhan, daigdig
tara, tayo'y magkaisangdiwa't magkapitbisig
at palitan ang sistemang nagdulot ng ligalig

- gregoriovbituinjr.
01.25.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa isang napuntahang gusali

Tulang pambata

MGA TULANG PAMBATA

"One hundred nursery rhymes", mga pambatang tugmaan
na kung tutunghayan mo'y talagang kagigiliwan
"Munting Aklat ng mga Tula" ay buklatin naman
at bata'y tiyak na maraming mapag-aaralan

tila ba mga tula'y tulay sa magandang buhay
kung paano bang ang pagkatao'y dinadalisay
at pagharap sa mabuting bukas ang inaalay
at pangarap ay paghandaang maabot na tunay

O, kaysarap magbasa ng mumunting mga tula
dama'y kasiyahan ng damdaming animo'y bata
lalo't samutsari ang naroroong talinghaga
na parang naalpasan mo yaong nagdaang sigwa

tulang pambata man ay nagbibigay-inspirasyon
upang bata'y magsikap, sa hirap ay makaahon
upang makapag-ambag sa kanilang edukasyon
upang makakatha rin ng ganitong genre ngayon

- gregoriovbituinjr.
01.25.2022

Lunes, Enero 24, 2022

Paggawa

PAGGAWA

dapat pang ipaglaban ang hiling at karapatan
ng mga manggagawang nagrarali sa lansangan
bakit? di ba't sila ang lumikha ng kabuhayan?
bakit ba sila'y api't tila di pinakikinggan?

bakit kapitalistang kuhila ang naghahari
at ginawang sagrado ang pribadong pag-aari?
bakit nasa ituktok ang burgesya, hari't pari?
bakit lugmok ang buhay ng manggagawa't kauri?

manggagawa ang tagalikha ng yaman ng bansa
pag-unlad ng ekonomya'y sila rin ang may gawa
kaya imortal ang misyong ito ng manggagawa:
ang daigdig ay buhayin ng kamay ng paggawa!

ganyan nga kahalaga ang paggawa sa daigdig
binubuhay ang sangkatauhan ng diwa't bisig
O, manggagawa, kapitalismo'y dapat malupig
kaya kayo'y magkaisang-diwa't magkapitbisig

- gregoriovbituinjr.
01.24.2022

* selfie ng makatang gala noong 11.30.2021, Araw ni Bonifacio, sa Quezon Ave., Quiapo, Maynila

Pag-like

PAG-LIKE

nila-like ko basta lumitaw sa wall ko ang gawa
ng mga tulad kong nagsusulat o mangangatha
ipakita sa kanilang binabasa kong sadya
ang kanilang akda, sanaysay man, kwento o tula

pagkat pag walang nag-like, dama ko ang pakiramdam
parang di ka binasa ng friend mo o katsokaran
bagamat di mo intensyong basahin ka ninuman
kundi kumatha't maisulat ang nasa isipan

kaya nila-like ko agad pag gawa ng makata
upang ipadamang sila'y binabasa kong sadya
na may kaibigan din pala sila't tagahanga
na ninanamnam kong lubos ang kanilang inakda

ganyan ko nais ipakita ang suportang tunay
sa kapwa mangangathang wala mang birtud na taglay
subalit sa pagkatha'y nagsisikap, nagsisikhay
upang ihatid ang nasa loob nila't palagay

- gregoriovbituinjr.
01.24.2022

Double meaning

DOUBLE MEANING

sa palengke'y may pinaskil man din
para sa mamimiling parating
double meaning pag iyong basahin
depende paano mo bigkasin

pag mabilis ang bigkas, diyahe
magpatuli muna, tila sabi
tuli lang ang pupuntang palengke
nakakatuwa naman ang siste

kung mabagal ang bigkas, ecobag
ang iyong gamitin, di plastic bag
sa madaling sabi o pahayag
bawal ang plastik, huwag lalabag

natuwa ako't nilitratuhan
ang paskil sa aking napuntahan
nagmistula mang katatawanan
ay tulong na sa kapaligiran

- gregoriovbituinjr.
01.24.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa loob ng palengke sa Pasig, kung saan nakasulat sa isang paskil: "Bawal supot dito"

Respeto

RESPETO

sa C.R.: "as courtesy to the next customer, please flush"
ah, kailangan pa ba ng ganitong patalastas
matapos na jumingle o magbawas sa kasilyas
walang disiplina't may abiso bago lumabas?

mapalot pag iniwang di nai-flush ng burara
mapanghi ang sasalubong, ay, nakakatulala 
"courtesy to next customer", madaling maunawa
may paggalang sa susunod na gagamit, sa madla

C.R. dapat malinis para sa mga kostumer
nilikha upang tao'y di na jumingle sa pader
upang di umihi o magbawas somewhere, anywhere
pumapalot ang inihian kung wala tayong care

madali namang ating sarili'y disiplinahin
nang di mandiri ang susunod kung ito'y gamitin
di ba't kayganda kung C.R. ay anong linis man din
kaysarap ng pakiramdam sa puso't diwang angkin

- gregoriovbituinjr.
01.24.2022

Linggo, Enero 23, 2022

Kalibre

KALIBRE

anong kalibre ng kakayahan at pagkatao
ang hanap natin sa sunod na lider ng gobyerno
yaon bang sa debate'y di nagpakita sa tao
o ang matagal naglingkod bilang lider-obrero

anong kalibre ng organisadong mamamayan
ang babago sa sistemang tadtad ng kabulukan
yaong magtatatag ng sistemang may kabuluhan
sa sambayanang nais ay makataong lipunan

dapat bang may kalibre ang tibak upang magwagi
laban sa sistemang bulok ng trapo't naghahari
puspusang nakikibaka, palaban, mapanuri,
makakalikasan, makatao, at makauri

ang kalibre'y di palyado pag iyong kinalabit
matibay din ang pulso pag umasinta't bumirit
tulad ng mahusay na lider na iginigiit
ang karapatan at hustisya sa mga ginipit

- gregoriovbituinjr.
01.23.2022

Construction worker

CONSTRUCTION WORKER

kaytaas ng inyong ginagawa
aba'y talagang nakalulula
buwis-buhay ang trabahong sadya
huwag sanang disgrasya'y mapala

upang pader ay palitadahan
ay parang gagambang nag-akyatan
sa mataas na gusaling iyan
tiyak ba ang inyong kaligtasan?

sapagkat kayo'y construction worker
na nagpapalitada ng pader
anumang atas ng inyong lider
ay tatrabahuhin n'yo, anywhere

sinuong ang panganib, sumunod
para sa pamilya'y kumakayod
buwis-buhay, magkano ang sahod?
sanay ba sa lula kayong lingkod?

isa n'yo nang paa'y nasa hukay
isang pagkakamali lang, patay
sana'y mag-iingat kayong tunay
pagkat isa lang ang inyong buhay

- gregoriovbituinjr.
01.23.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa katapat ng napuntahang gusali

Sabado, Enero 22, 2022

Enero 22, 1987 sa Mendiola

ENERO 22, 1987 SA MENDIOLA

Magbubukid na may isyung dala'y nagtungong Mendiola
Gobyernong pasista nama'y nagpasalubong ng bala
At naganap ang pagkalugmok ng mga magsasaka
Bumulagta'y labingtatlo, sugata'y limampu't isa
Ang panawagan ng magsasaka'y repormang agraryo
Yamang katatapos ng Edsa't mayroong pagbabago
Ang hiling nga'y dapat tugunan ng gobyernong Aquino
Ngunit nagrali'y binira ng mga unipormado
Isyung dugtong ng bituka ang dala ng magbubukid
Ngunit nagkibit-balikat lamang ang gobyernong manhid
Gayong isyung ito'y mahalaga sa mga kapatid
Magsasaka pa ang sa sariling dugo ibinulid
Ang kanilang panawagan ay binahiran ng dugo
Ginulantang sila't labingtatlong buhay ang naglaho
Samantalang sa bukid, tanim nilang palay ay ginto
At siyang bumubuhay sa mayoryang tao sa mundo
Sana isyung dinala nila'y mapag-usapan naman
At mabigyang katugunan at matupad kalaunan
Katarungan nawa'y kamtin ng magsasakang pinaslang
At mausig at mapanagot ang mga pusong halang

- gregoriovbituinjr.
01.22.2022

Biyernes, Enero 21, 2022

Wala sa sarili

WALA SA SARILI

sabi nila, wala na naman ako sa sarili
diwa'y kung saan-saan lumilipad, nagmumuni
ngiti ng ngiti kahit wala namang sinasabi
tila umiindak ang diwata sa guniguni

naglalakad sa kalsadang mayroong kinakatha
tumatawid sa kalyeng may pinipinta sa diwa
buti't di nahahagip ng sasakyan ang tulala
habang binabalangkas sa isip ang itutula

mag-ingat ka, makatang nais maging nobelista
maging alisto sa paglalakad mo sa kalsada
baka mabulilyaso ang iyong unang nobela
pag nabangga ka ng awto't tuluyang nadisgrasya

dapat may presence of mind, sa boyskawt nga'y wika noon
diwa'y huwag mong paglakbayin sa ibang panahon
harapin natin ang anumang nagaganap ngayon
upang sa anumang kaharapin ay makaahon

- gregoriovbituinjr.
01.21.2021

Ang ibon at ang pusa: Buhay ba o patay?

ANG IBON AT ANG PUSA: BUHAY BA O PATAY?
Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Dalawang anekdota ang tila magkapareho. Ang isa'y tungkol sa pilosopiya at ang isa'y tungkol sa physics. Ang isa'y tungkol sa ibon at ang isa'y tungkol sa pusa. Animo'y pinahuhulaan sa atin kung ang mga ito ba'y buhay o patay?

May isa raw batang nakahuli ng ibon at pinahulaan niya sa kanyang lolo kung ang ibon bang nasa kamay niya't itinago sa kanyang likod ay buhay ba o patay? Nababatid ng kanyang lolo na pag sinabing buhay ay kanya itong pipisilin upang mamatay at kung patay naman ay pakakawalan niya ang ibon. Kaya ang sagot ng kanyang lolo ay ito: "Ang buhay ng ibon ay nasa iyong kamay."

Mas mahirap namang unawain ang naisip hinggil sa pusa ng physicist na si Erwin Schrodinger kung hindi talaga pag-aaralan. Sa haka-hakang eksperimento ni Schrodinger, na kaibigan ni Albert Einstein, naglagay ka ng pusa sa isang kahon na may kaunting radioactive substance. Kapag nabulok ang radioactive substance, nagti-trigger ito ng Geiger counter na nagiging sanhi ng paglabas ng lason o pagsabog na pumapatay sa pusa. Ngayon, ang pagkabulok ng radioactive substance ay pinamamahalaan ng mga batas ng quantum mechanics. Nangangahulugan ito na ang atom ay nagsisimula sa isang pinagsamang estado ng "pagpunta sa pagkabulok" at "hindi pagpunta sa pagkabulok". Kung ilalapat natin ang ideya na hinihimok ng tagamasid sa kasong ito, walang naroroon na may malay na tagamasid (lahat ay nasa isang selyadong kahon), kaya ang buong sistema ay nananatili bilang kumbinasyon ng dalawang posibilidad. Ang pusa ay  patay o maaaring buhay sa parehong oras. Dahil ang pagkakaroon ng isang pusa na parehong patay at buhay sa parehong oras ay hindi totoo at hindi nangyayari sa totoong mundo, pinapakita rito na ang pagbagsak ng wavefunction ay hindi lamang hinihimok ng mga may nakakaunawang tagamasid.

Nakita ni Einstein ang parehong problema sa ideyang hinimok ng tagamasid at binati si Schrodinger para sa kanyang matalinong paglalarawan, na nagsasabing, "gayunpaman, ang interpretasyong ito'y matikas na pinabulaanan ng iyong sistema ng radioactive atom + Geiger counter + amplifier + charge ng gun powder + pusa sa isang kahon, kung saan ang psi-function ng sistemang naglalaman ng pusa na parehong buhay at pinasabog ng pira-piraso. Ang kalagayan ba ng pusa ay malilikha lamang kapag ang isang physicist ay nag-imbestiga sa sitwasyon sa ilang takdang oras?"

Buhay ba o patay ang ibon sa kamay ng bata? Buhay nga ba o patay ang pusa sa kahon? Ang una'y nakasalalay sa kamay ng bata. Habang ang ikalawa'y nasa pagkaunawa sa pisikang mahiwaga, lalo na ang paglalarawan sa quantum, lalo na ang quantum physics at quantum mechanics. Ang quantum ay ang salitang Latin para sa amount (halaga, bilang) na sa modernong pag-unawa ay nangangahulugang ang pinakamaliit na posibleng yunit ng anumang pisikal na katangian, tulad ng enerhiya o bagay.

Dahil sa mga kwento, kaganapan, teorya at paliwanag na ito'y nais kong magbasa pa't aralin ang liknayan o physics, tulad ng pagkahumaling ko sa paborito kong paksang sipnayan o matematika.

BUHAY O PATAY: ANG IBON AT ANG PUSA

itinago ng pilyong bata ang ibon sa kamay
tinanong ang lolo kung ibon ba'y patay o buhay
ang sagot ng matanda'y talagang napakahusay:
"ang buhay ng ibon ay nasa iyong mga kamay"

isang haka-hakang eksperimentasyon sa pusa
upang ipaliwanag ang quantum physics sa madla
physicist na kaibigan ni Einstein ang gumawa
si Erwin Schrodinger nga noon ay nagsuring diwa

naglagay ka sa kahon ng isang pusang nalingap
kung ang kahong iyon ay may radyoaktibong sangkap
pag ito'y nabulok, tiyak sasabog itong ganap
pusa sa kahon ba'y mamamatay sa isang iglap

kamangha-mangha ang pilosopiya't ang pisika
na kaysarap basahin at unawain talaga
baka paliwanag sa atin ay magbigay-saya
at pag naibahagi sa kapwa'y nakatulong pa

Mga pinaghalawan:
http://lordofolympus99.blogspot.com/2013/04/book-1-mga-bagay-na-di-naman-dapat_2052.html
https://www.newscientist.com/definition/schrodingers-cat/
https://www.wtamu.edu/~cbaird/sq/2013/07/30/what-did-schrodingers-cat-experiment-prove/
* mga litrato mula sa google

Enerhiyang solar sa opisina


ENERHIYANG SOLAR SA OPISINA

naglagay ng enerhiyang solar sa opisina
kung saan mula sa araw, kuryente'y makukuha
bayad nga ba sa Meralco'y bababa ang halaga
iyon naman ang layunin, presyo'y mapababa na

kaya gayon na lamang ang saya naming totoo
sa opis na binabantayan ko't nagtatrabaho
dito sa Bukluran ng Manggagawang Pilipino
sa ikalawang palapag inilagay nga ito

sa buhay-aktibista't buhay-makakalikasan
sa simpleng pamumuhay, pakikibakang puspusan
ang solar-panel ay tulong na sa kapaligiran
lalo sa nais itayong makataong lipunan

pasalamat sa Philippine Movement for Climate Justice
sa kanilang tulong upang solar ay maikabit
mula sa mahal na kuryente'y di na magtitiis
pagtaguyod ng solar energy'y ating ihirit

- gregoriovbituinjr.
01.21.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa opening ng solar panel sa tanggapan ng BMP sa Pasig, 11.27.2021

* kasama sa litrato sina Ka Leody de Guzman, chairman ng BMP at tumatakbong Pangulo sa Halalan 2022, si Ka Luke Espiritu, president ng BMP at tumatakbong Senador sa Halalan 2022, Kapitan Bebot Guevara ng Barangay Palatiw, Lungsod ng Pasig, at Konsehal Quin Cruz, Lungsod ng Pasig

Huwebes, Enero 20, 2022

Sa paglalakad

SA PAGLALAKAD

sa anumang iyong tatahakin
ang sarili'y pakaingatan din
panganib man ang iyong suungin
at kayhaba man ng lalakarin

may kasabihang namumukadkad
yaong matulin daw kung lumakad
pag may bubog, matitibò agad
baka madapa't nguso'y sumadsad

lalo't mapagnilay na tulad ko
naiisip ay kung ano-ano
kumakatha pala ng seryoso
buti't di nababangga ng awto

mag-ingat pa rin kahit magnilay
bagamat may magandang kasabay
mag-ingat kahit di mapalagay
akibat mo man ay dusa't lumbay

humahakbang mang maraming ekis
sa buhay na itong nagtitiis
mabuti nang isip ay malinis
nang paa'y di madulas sa batis

- gregoriovbituinjr.
01.20.2022

Miyerkules, Enero 19, 2022

Binhi

BINHI

maaga pa lang, kita kita
kasalamuha na ang masa
magaling kang mag-organisa
upang mabago ang sistema

kasangga kita at kauri
sa pagtatanim nitong binhi
ng pagbabago't walang hari,
walang burgesya, walang pari

isang makataong lipunan
ang ating itatayo naman
pagsasamantala'y wakasan
pairalin ang katarungan

patuloy ta sa misyon natin
upang magawa ang layunin
upang gampanan ang tungkulin
upang tupdin ang adhikain

yakap ang simpleng pamumuhay
puspusang makibakang tunay
taglay ang prinsipyong dalisay
aktibista hanggang mamatay

- gregoriovbituinjr.
01.19.2022

Martes, Enero 18, 2022

Dalawa kong aklat ni Lope K. Santos

DALAWA KONG AKLAT NI LOPE K. SANTOS

dalawang mahalagang aklat ni Lope K. Santos
ang aking binabasa't iniingatan kong lubos
nang makita'y walang alinlangang agad gumastos
kahit pa sa kinikitang salapi'y sadyang kapos

ang Banaag at Sikat, isang dakilang nobela
na nalathala nang higit isangdaang taon na
Balarila ng Wikang Pambansa, na gawa niya
na akin namang sinasagguni tuwi-tuwina

nauna ang isang libro niyang di ko malaman
kung saan napapunta o kaya'y nasa hiraman
animnapung tulang tiglilimang saknong ang laman
katha ni Lope K. Santos, mga tulang kay-inam

Banaag at Sikat, nasa aklatan ni Bituin
unang sosyalistang nobelang kaygandang basahin
Balarila naman ay binasa upang gamitin
sa sanaysay, tula, kwento't iba ko pang kathain

collector's item at klasiko na ang mga ito
di man agad mabasa, mabuting ako'y may libro
nakasalansan na sa munting aklatan ko rito
na ginawan ko pa ng tulang alay ko sa inyo

- gregoriovbituinjr.
01.18.2022

* Ang Banaag at Sikat ay nabili ko sa Popular Bookstore noong Hulyo 26, 2019, sa halagang P295.00, nasa kabuuang 588 pahina, ang teksto ng nobela'y 547 pahina, habang ang Balarila ng Wikang Pambansa ay nabili ko sa Solidaridad Bookshop noong Hunyo 3, 2021, sa halagang P600.00, nasa kabuuang 538 pahina, ang teksto ng Balarila'y umabot ng 496 pahina, habang 42 pahina ang nasa Roman numeral. 

Maagap

MAAGAP

may kasabihan: "Daig ng maagap ang masipag"
kapara ng boyskawt na laging handa sa magdamag
at maghapon sa pangyayaring makababagabag
diyata't di dapat maging tuod, di natitinag

maging maingat sa anumang gawin at sambitin
lalo't mga trapong unggoy ay lalambi-lambitin
sa ginintuang baging ng kapitalistang matsing
na madalas pulutan kaya bundat ay balimbing

malapit na ang halalan, nangangamoy asupre
kaya dapat gapiin ang manananggal at kapre
ayaw nating halalang ito'y mangamoy punebre
baboy na malilitson ay talian ng alambre

sa panahon ngayong nananalasa ang omicron
huwag nawang lungkot ang sa atin ay sumalubong
di nakikita ang kalaban, di pa makaahon
dapat maging maagap pag nakita ang ulupong

tayo'y maging mapagbantay lalo't nasa pandemya
habang omicron sa libo-libo'y nananalasa
huwag sana nitong salingin ang ating pamilya
subalit asahan nating daratal ang pag-asa

- gregoriovbituinjr.
01.18.2022

Facemask

FACEMASK

ayaw nating makahawa o kaya'y mahawaan
ng sakit ng sinuman at baka di makayanan
lalo ngayong laganap ang sanhi ng kamatayan
sa panahon ng pandemyang may samutsaring variant

kaya kailangang takpan ang pasukan sa ilong
at lalamunan upang di maging hilong talilong
danas kong pagkasakit noon ang dulot ay buryong
na tila pinagsalikupan ng dusa't linggatong

ah, tunay ngang kailangang mag-facemask pag lalabas
ito ang ating pananggalang lalo't nang-uutas
yaong naglipanang virus na napakararahas
na puntirya'y ating baga't buhay hanggang magwakas

simpleng protokol, magsuot ng facemask, di ba kaya
kung ayaw mong isuot, sa bahay ka na lang muna
ngunit alalahanin ang kapwa pag lumabas ka
pagpe-facemask mo'y pagmamalasakit na sa iba

- gregoriovbituinjr.
01.18.2022

* selfie sa pinta sa pader sa komunidad ng maralita sa likod ng Fishermall sa C4, Malabon

Pangarap

PANGARAP

ah, napakatayog ng pangarap
nakatingala sa alapaap
kahit buhay ay aandap-andap
ay patuloy pa ring nagsisikap

nakatira man sa gilid-gilid
sa danas na pagkadukha'y manhid
basta't nabubuhay nang matuwid
mararating din ang himpapawid

nangarap ngunit di pansarili
kundi pag-asenso ng marami
sa sistemang bulok masasabi
palitan na't huwag ikandili

ang pangarap niyang itinakda
kasama'y organisadong dukha
pati na ang uring manggagawa
lipunang makatao'y malikha

- gregoriovbituinjr.
01.18.2022

Lunes, Enero 17, 2022

Ditorin

DITORIN

nais kong makita ang anyo ng ibong ditorin
at mapakinggan din ang kanyang huni o awitin
tulad ng uwak at tuko, ipinangalan man din
sa tunog, pagsasalita o anumang sabihin

kung itanong kaya kung sinta ko'y saan dumaan
kung marinig kong "dito rin" ang kanyang kasagutan
nasa tama ba akong direksyon, ah, pag-isipan
pagkat siya'y ibong marahil iyon lang ang alam

ngunit maganda siyang karakter sa mga pabula
na maaari kong gamitin sa kwentong pambata
mabuti't aking nasaliksik ang gayong salita
sa isang diksiyonaryong kaagapay ng madla

pag may nabasang kaibang salitang tulad niyon
ay agad nabubuhay yaring diwa, inspirasyon
upang kumatha ng sanaysay, tula't kwento ngayon
ah, ibong ditorin, salamat sa iyo kung gayon

- gregoriovbituinjr.
01.17.2022

ditorin - sa zoolohiya, Sinaunang Tagalog, ibon na tila nagsasabi ng "dito rin" kapag umaawit, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 297

Payo sa sarili

PAYO SA SARILI

humahakbang papalayo
saan kaya patutungo
dukha man at walang luho
ay huwag kang masiphayo

puno'y inaalagaan
ng mabuting kalikasan
arugain natin naman
ang ating kapaligiran

saan man tayo magpunta
ay isiping mahalaga
magpakatao tuwina
alalahanin ang kapwa

walang pag-aatubili
na huwag maisantabi
ang mga gawang mabuti
sa kapwa, di pangsarili

- gregoriovbituinjr.
01.17.2022    

Linggo, Enero 16, 2022

Sigwa

SIGWA

di ako lumaki sa isang probinsyang may ilog
kundi sa binabahang lungsod, baka ka lumubog
ilang beses akong sa baha lumusong, nahulog
noong nasa Sampaloc pa buhay ko'y umiinog

kaya pag napapauwi sa probinsya ni ama
ay magpapasama sa ilog at maliligo na
sasakay pa ng kalabaw, tatawid ng sabana
ganoon ang kabataan kong sadyang anong saya

noong maghayskul ay dumadaan sa tabing ilog
nagkolehiyo sa paaralan sa tabing ilog
noong magtrabaho'y nangupahan sa tabing ilog
tila baga buhay ko noon ay sa tabing ilog

wala na sa tabing ilog nang ako na'y tumanda
subalit nakaharap naman ang maraming sigwa
tulad noong kabataan kong laging nagbabaha
sa danas na iyon, natuto akong maging handa

inunawa ang panahon, ang klimang nagbabago
at sa kampanyang Climate Justice ay sumama ako
nagbabakasakaling makatulong naman dito
sa pagpapaunawa sa kalagayan ng mundo

- gregoriovbituinjr.
01.16.2022

Pula't dilaw

PULA'T DILAW

pinagninilayan ko pa rin
ang mga palad nating angkin
paano kaya tutukuyin
sinong mga lumalambitin

sa baging ng mga haragan
kasama ang trapo't gahaman
anang awit, pula't dilaw man
ay di tunay na magkalaban

pangmayaman daw ang hustisya
na nabibili ng sampera
kung ganyang bulok ang sistema
aba'y kawawa nga ang masa

kung sistemang bulok ang gawa
nitong mga trapong kuhila
wala na ba tayong kawala
sa pagsasamantalang sadya

pula't dilaw ba pag naupo
kabulukan ba'y maglalaho
magtutulong ba pag nagtagpo
o sa malaon ay guguho

sistema pa rin ay baguhin
ito pa rin ang pangarapin
ang masa'y ating pakilusin
tungo sa bayang asam natin

- gregoriovbituinjr.
01.16.2022

Paggising

PAGGISING

nagising akong anong lamig
at sa ginaw nangangaligkig
kaya kinulong ko sa bisig
ang mutyang katabi sa banig
kay-ingay ng mga kuliglig

tila napanaginipan ko
ang bangis ng Berkakan dito
pati Oriol at ang Onglo
anong bagsik din ng Tamawo
gayunman, nakahanda ako

ah, mabuti't nagsidatingan
ang bayaning sina Kenaban
Agyu, Aliguyon, Kudaman
ang diwatang si Aninggahan
at labanan ay napigilan

hanggang tuluyan nang magising
mula sa mahabang paghimbing
kaya iaakda'y magiting
taludtod at saknong kong sining
lalo't wala sa toreng garing

- gregoriovbituinjr.
01.16.2022

* mga nabanggit na halimaw at bayani ay mula sa mitolohiyang Filipino at nalathala sa aklat na "Mga Nilalang na Kagila-gilalas" ni Edgar Calabia Samar

Sabado, Enero 15, 2022

Ituloy ang laban

ITULOY ANG LABAN

"Ituloy ang laban" ay kilalang islogang tibak
ito'y batid na ng bayan, panawagang palasak
makasaysayan, prinsipyo ng api't hinahamak
upang baguhin ang sistemang loko't mapanlibak

ngunit sa basketbol pala'y ginamit nang totoo
"Ituloy ang laban" sa mga kasagupang grupo
ito ba'y katanggap-tanggap o nakakatuliro
bagamat walang may-ari ng panawagang ito

maganda ngang masanay ang tao sa panawagan
marehistro sa isip nila'y "Ituloy ang laban!"
paalala sa gawa ng bayani't Katipunan
sistema'y baguhin tungong makataong lipunan

"Ituloy ang laban" nilang atleta sa basketbol
habang diwa ng islogang ito'y dapat masapol
buhay ng tibak ang sa islogang ito'y ginugol
laban sa pagsasamantalang sadya silang tutol

"Ituloy ang laban" ng dukha't uring manggagawa
tunay na kahulugan nito'y isapuso't diwa
lipunang makatao'y dapat itayo ng madla
"Ituloy ang laban" at kamtin ang ating adhika

- gregoriovbituinjr.
01.15.2022

- selfie ng makatang gala sa tarpouline ng Philippine Basketball Association (PBA) nang mapadaan siya sa Araneta Coliseum sa Cubao, Lungsod Quezon

Pag-aaral

PAG-AARAL

hinatid ko sa paaralan
ang batang inaalagaan
upang maraming matutunan
sa mga paksa sa lipunan

ngunit kinagiliwan niya
ang numero, matematika
ano ba ang aritmetika
magbilang ng pasahe't barya

tuwang-tuwa akong matuto
siya ng mga paksang ito
magaling siya sa numero
sipnayang noon pa'y hilig ko

astronaut ang kanyang pangarap
bagamat mahal at kayhirap
patuloy kaming magsisikap
nang ito'y matupad ngang ganap

- gregoriovbituinjr.
01.15.2022

sipnayan - wikang Filipino sa matematika

Biyernes, Enero 14, 2022

Second dose



SECOND DOSE

higit apat na buwan din bago ang ikalawa
kong bakuna o second dose nitong AztraZeneca
buti na lang, ako'y muling nakapagpabakuna
na pag di fully vaccinated, kayraming aberya

na pag di raw bakunado, di makapaglalakbay
na sa sasakyang pampubliko'y di makasasakay
na sa mga mall ay di ka papapasuking tunay
na pag di fully vaccinated, diyan lang sa bahay

una'y Agosto Bente Sais, sa Pasig nakamit
sunod sana'y Oktubre ngunit ako'y nasa Benguet
ngayong Enero Katorse, second dose ay hinirit
lumakas na ba ako't naging fully vaccinated?

sa sakit na COVID, maganda raw itong panlaban
bukod sa facemask, ito'y upang di magkahawaan
na noong una'y di ko basta pinaniwalaan
datapwat sumunod pa rin ako sa patakaran

maraming salamat, Pasig, ako na'y bakunado
ayoko man sa una, ngunit kailangan ito
sa panahon ng pandemya't mundong sibilisado
upang magamit ang karapatan, di maperwisyo

- gregoriovbituinjr.
01.14.2022

Huwebes, Enero 13, 2022

Ulat

ULAT

matalim ang pagkatitig ko sa balitang iyon
na tila ba mga kuko sa likod ko'y bumaon
nagkasibakan na sa kalahating milyong kotong
napakalaki pala nang nakurakot na datung

buti't nabubulgar pa ang ganitong gawa nila
pinagkakatiwalaan pa naman ang ahensya
ngunit maling diskarte'y bumulaga sa kanila
kumilos na nga ba ang nakapiring na hustisya

balat-ahas ba ang ilang nakasuot-disente
o di lang sila iilan kundi napakarami
dahil sa pera't kapangyarihan, dumidiskarte
iba't ibang raket ang pinasok ng mga imbi

sadyang may pakpak ang balita't may tainga ang lupa
at nakakahuli rin pala ng malaking isda
di lang sa karagatan kundi sa putikang lupa
habang ang maliliit ay gutom pa rin at dukha

- gregoriovbituinjr.
01.13.2022

* balita mula sa Abante Tonite, Enero 5, 2022, pahina 2

Wakas

WAKAS

sa malao't madali, sa mundo'y mawawala na
sa madla'y walang maiiwang bakas o pamana
kundi pawang tula't sanaysay ng pakikibaka
upang kamtin ng bayan ang panlipunang hustisya

wala na tayong mararamdaman pa pag namatay
kaya gawin natin ang wasto habang nabubuhay
sa pakikibaka man, isang paa'y nasa hukay
sa pag-oorganisa ng masa'y magpakahusay

nais ko mang mawala sa edad pitumpu't pito
ngunit baka abutin naman ng walumpu't walo
si F. Sionil Jose'y namatay siyamnapu't pito
gayong edad ay di ko na aasahang totoo

basta gawin kung anong wasto, sulat man ng sulat
bagaman ang binti'y malimit nang pinupulikat
ang mahalaga'y nakikipagkapwa't nagmumulat
tungo sa makataong lipunang siyang marapat

- gregoriovbituinjr.
01.13.2022

Miyerkules, Enero 12, 2022

Apuhap

APUHAP

di ako dapat patumpik-tumpik
sa pagtangan ng iwing panitik
kahit na gaano man kahindik
ang naganap na kayraming salik

inaambunan ako ng luha
ng mga nagugutom na dukha
habang tahak ang putikang lupa
likod ko'y pawisan, basang-basa

dapat nang kumilos, walang pagod
sa pag-aabang at paglilingkod
ang kagalingan ay itaguyod
at hustisya'y diwang ipamudmod

pangarap ay di dapat gumuho
katinuan sana'y di maglaho
di na dapat dumanak ang dugo
sa kalaban man ay di yuyuko

ah, samutsari na ang panata
ng nagdugong kamay ng makata
guniguni'y halukay ng diwa
nang daigdig ay maging payapa

- gregoriovbituinjr.
01.12.2020

Wika

WIKA

ang bawat pagtula'y pagtataguyod ng salita
marahil isa iyan sa misyong di sinasadya
ang di raw marunong magmahal sa sariling wika
ay katulad nga ba ng hayop at malansang isda

aba'y anong sakit naman lalo't di nila alam
nagustuhan kong tumula dahil ito'y mainam
sa kalusugan ng katawan, diwa't pakiramdam
tila ba anumang sakit ay agad napaparam

anumang danas ko'y sa mga salita naukit
pagkat sa aking puso't diwa'y laging nabibitbit
kaya mga kataga'y sa saknong ko sinasabit
sa umaga, sa tanghali, o sa gabing pusikit

kaya ang Buwan ng Wika'y madalas paghandaan
kahit wala akong partisipasyon sa anumang
aktibidad maliban sa pagtulang aabangan 
kung mayroon man at panonoorin ang bigkasan

Enero pa lang naman, kaytagal pa ng Agosto
Araw ng Tula'y pangdalawampu't isa ng Marso
patuloy lang sa pagkatha kaming panitikero
habang may malayang wikang sinasalita tayo

- gregoriovbituinjr.
01.12.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa tapat ng isang pamantasan sa La Trinidad, Benguet

Social distancing pa rin

SOCIAL DISTANCING PA RIN

dalawang taon na tayong nagso-social distancing
pandemya'y dalawang taon na ring nakakapraning
isang metro ang pagitan sakaling may bibilhin
sa botika, sa palengke, sa grocery, sa canteen

naging bahagi na ng araw-araw nating buhay
kasama ng facemask na dapat suot nati't taglay
dalawang taon, kayrami nang nabago't namatay
samutsaring mga virus na ang nananalakay

subalit nakukuha pa rin nating makangiti
sa kabila ng marami sa atin ang nasawi
kaysa damhin lagi ang sakit at napapangiwi
kundi ituloy ang buhay na dama man ay hapdi

kaytitindi na ng nagsulputang variant ng virus
alpha, beta, delta, omicron, tila nang-uubos
apektado ang buhay, nagiging kalunos-lunos
datapwat tuloy pa rin ang buhay, nakakaraos

gayunman, huwag magkampante, mag-social distancing,
mag-facemask, mag-alcohol, at huwag basta babahin
simpleng mga protocol itong kaya nating sundin
pagbabakasakaling pandemya'y malampasan din

- gregoriovbituinjr.
01.12.2022